Muszkaty zaliczają się z pewnością do najstarszych uprawianych dzisiaj odmian winorośli. Nazwa ta obejmuje kilkadziesiąt spokrewnionych ze sobą szczepów, które wyróżnia bardzo specyficzny, intensywny aromat, łączący woń dojrzałych cytrusów, kwiatu konwalii, pszczelego wosku i piżma. Zapach ten jest związany ze stosunkowo wysoką koncentracją niektórych związków z grupy terpenów, takich jak linalol i jego tlenki, geraniol, nerol oraz terpineol, które występują w skórkach dojrzałych winogron. Są to aromaty bardzo trwałe i są wyczuwalne zarowno w owocach, jak też w uzyskanym z nich winie. Za ich obecność w winogronach odpowiada niedawno zidentyfikowany gen VvDXS.

Niektórzy badacze twierdzą, że współcześnie uprawiane muszkaty wywodzą się od wymienianych w starożytnych źródłach szczepów anatelikon moschaton i uva apiana, które ponoć miały wyróżniać się szczególnie intensywnym aromatem. Jednak zwodniczo podobne do muszkatów zapachy mogą pojawiać się także w zupełnie innych odmianach, na przykład w niektórych mutacjach chardonnay (chardonnay blanc musqué), traminera (gewürztraminer), czy chasselas (chasselas musqué). W winoroślach tych również  objawił się wspomniany muszkatowy gen VvDXS, choć wcale nie są one genetycznie spokrewnione z właściwymi muszkatami. Nie wiemy więc o jakich pachnących winoroślach w rzeczywistości pisali antyczni autorzy.

Być może te skojarzenia z drogocennym pachnidłem, a także intensywność i trwałość aromatu, który utrzymuje się zarówno w świeżych winogronach, jak też w bardzo nawet dojrzałym, starym winie sprawiły, że muszkaty od niepamiętnych czasów zaliczano do najbardziej poszukiwanych szczepów. Nie wiemy, czy współcześnie uprawiane ich formy pochodzą w prostej linii od owych najstarszych selekcji, ale nie ma wątpliwości, że są wśród nich co najmniej dwie bardzo stare odmiany.

Jak dowiodły ostatnie badania, protoplastą całej tej pachnącej rodziny jest muszkat biały (muscat blanc à petites grains), który wywodzi się prawdopodobnie z Azji Mniejszej. Już przed wieloma wiekami był on wzmiankowany w większości regionów winiarskich Europy i basenu Morza Śródziemnego. Właściwie powinniśmy go uznać za pierwszy “szczep międzynarodowy”. O jego dawnej genezie i niegdysiejszej sławie świadczy choćby prawie 250 odnotowanych synonimów, najwięcej spośród wszystkich znanych odmian winorośli. Jeśli więc upieramy się, aby którejś ze znanych dzisiaj odmian przypisać antyczną metrykę, jest to najlepszy kandydat.

Młodszy natomiast okazał się inny sławny przedstawiciel tej rodziny, muszkat aleksandryjski, który dotąd często uchodził za najstarszą z istniejących odmian. Testy DNA wykazały jednak, że jest to krzyżówka muszkatu białego oraz bardzo rzadkiej odmiany deserowej heptakilo, zwanej też axina de tres bias, spotykanej na paru wysepkach greckich, a także na Sardynii, Sycylii i Malcie. Jest to dość zaskakujące odkrycie, które w dużej mierze przeczy rozpowszechnionemu dotąd poglądowi o pochodzeniu muszkatu aleksandryjskiego ze starożytnego Egiptu. Wspomniana heptakilo/axina nie wykazuje bowiem bliższych związków z innymi (poza samym muszkatem aleksandryjskim) odmianami uprawianymi na afrykańskich wybrzeżach Morza Śródziemnego.

Wygląda więc na to, że muszkat aleksandryjski pochodzi z którejś ze wspomnianych wysp, najpewniej z Sycylii, gdyż okazuje się, że jest on również bliskim krewnym paru innych tamtejszych odmian, jak grillo czy corniola. Przez całe wieki szczep ten był powszechnie znany w świecie śródziemnomorskim jako zibibbo (od arabskiego zabib – rodzynki) i jest to wciąż urzędowa nazwa muszkatu aleksandryjskiego używana we Włoszech. Może to wskazywać, że początki tej odmiany sięgają IX–XI wieku, gdy na Sycylii i okolicznych wyspach panowali Arabowie i to właśnie im prawdopodobnie zawdzięcza ona swoją popularność w całym basenie Morza Śródziemnego.